As `n huurder uit jou eiendom trek en die perseel ontruim sonder om sy verskuldige/ agterstallige huurgeld te betaal, is jy as die verhuurder of eienaar waarskynlik gefrustreerd en wonder wat jou te doen staan. Daar is verskeie opsies beskikbaar aan die verhuurder of eienaar, waar die perseel reeds ontruim is, om die verskuldigde huurgeld sowel as die kostes van moontlike skade wat aangerig is aan die huurperseel en regskoste te verhaal onder andere die gebruik van die Hof vir Klein Eise of die dienste van ‘n Skuld invorderings Agentskap.
As die eienaar van eiendom het jy die reg om alle agterstallige huurgeld van die huurder te ontvang, selfs van dié huurders wat reeds die perseel ontruim het. Sommige eienaars of verhuurders het al dreigemente van huurders ontvang, wat hul huurgeld weerhou om sodoende die eienaars van eiendomme onder druk te plaas om verantwoordelikheid te aanvaar vir die instandhouding en herstelwerk aan die eiendom. Dit is egter onregmatige optrede en so `n huurder stel homself bloot aan kontrakbreuk waar daar `n goeie huurkontrak in plek is. Dit maak nie saak wat die probleme of onbevredigende toestande van die huurperseel is nie, huur moet stiptelik deur die huurder betaal word op die datum soos ooreengekom in die huurkontrak. Indien die sekuriteitsdeposito wat die verhuurder ontvang het vanaf die huurder nie genoeg is om die agterstallige huurgeld of die aanvullende bedrag wat die huurder skuld te dek nie, het die eienaar die reg om sekere stappe te neem om die huur verskuldig te verhaal.
In Suid-Afrika kan die eienaar of verhuurder ‘n voormalige huurder dagvaar vir kontrakbreuk in die Hof vir Klein Eise. Indien daar besluit word om hierdie roete te volg, kan daar ook `n eis ingestel word vir skade aan die eiendom, sowel as `n eis om die regskostes te dek. Voordat ‘n mens egter besluit om die Hof vir Klein Eise te nader, moet `n mens die tyd en moeite wat die verrigtinge sal verg opweeg teen hoeveel geld die huurder werklik skuld en sodoende `n ingeligte besluit neem om voort te gaan met die instelling van aksie of nie. Daar moet verder in ag geneem word dat alle eise in die Hof vir Klein Eise beperk word tot ‘n maksimum bedrag van R15 000.00 wat verhaal mag word en geen regsverteenwoordiging word by die verrigtinge toegelaat nie.
In plaas van die Hof vir Klein Eise, kan ‘n mens ook ‘n Skuldinvorderings agentskap nader om die agterstallige huur namens jou te verhaal. Ten einde dit te doen, is dit raadsaam om alle relevante dokumentasie en bewyse in te samel en aan die Skuldinvorderings agentskap te verskaf, dit sluit in, onder andere; die huurooreenkoms, enige kwitansies van herstelwerk aan die eiendom as gevolg van die huurder se skade, die huurder se mees onlangse kontakbesonderhede, ‘n bewys dat jy probeer om die agterstallige huurgelde te vorder en enige briewe wat jy aan die huurder gestuur het vir die betaal van die agterstallige huur. Sommige Skuldinvorderings agentskappe vra ‘n vooraf betaalde fooi om die huurgeld te vorder, terwyl ander weer ‘n persentasie van wat hulle namens jou invorder, hef.
Die Suid-Afrikaanse Grondwet en verskeie regspraak stipuleer dat alle Suid-Afrikaners die reg het tot geskikte behuising, en dit verplig die howe om regstappe versigtig te oorweeg waar dit kan beteken dat ‘n huurder op straat kan beland. Die howe erken egter ook dat die nie-betaling van die huur kontrakbreuk daar stel en diegene wat hulself daaraan skuldig maak, sal verantwoordelik gehou word om die verskuldigde huur, sowel as die rente op enige onbetaalde huurgeld en die regskoste te betaal, op voorwaarde dat dit so uiteengesit is in die huurkontrak.
Dit is belangrik vir die eienaars om te verstaan dat hulle nie huurders moet dreig vir die betaling van agterstallige huurgeld nie, maar eerder die nodige regstappe moet neem. Indien die huurder ‘n aansienlike bedrag skuld en beduidende skade aan jou eiendom aangerig het, kan die Hof vir Klein Eise of selfs Landdroshof verrigtinge die regte opsie wees.
Om te verhoed dat jy as eienaar dus moet sukkel om agterstallige huurgeld uit `n huurder te kry waar die eiendom reeds ontruim is, moet daar behoorlike nasoeke op elke huurder gedoen word. Indien jy jou eiendom wil verhuur, doen deeglik navraag oor ‘n aansoeker se krediet rekord, huur- en werk geskiedenis. Doen ‘n agtergrond kriminele navraag en volg elke verwysing op wat ‘n aansoeker verskaf. Verseker verder dat ‘n deposito gelyk aan ten minste twee maande se huur betaal word deur die huurder voor die aanvang van die huurooreenkoms om sodoende enige onbetaalde huurgeld en herstelwerk op `n latere stadium te dek. Moenie enige rooi ligte wat flikker ignoreer terwyl jy besig is om ‘n toekomstige huurder te ondersoek nie, aangesien dit kan lei tot vele probleme en frustrasie vir jou in die toekoms.
Bronnelys:
• Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, Nr. 108 van 1996
Hierdie is ‘n algemene inligtingstuk en moet gevolglik nie as regs- of ander professionele advies benut word nie. Geen aanspreeklikheid kan aanvaar word vir enige foute of weglatings of enige skade of verlies wat volg uit die gebruik van enige inligting hierin vervat nie. Kontak altyd u regsadviseur vir spesifieke en toegepaste advies.